nasusdraconis.de
Kontakt Texte Startseite
Caesar: De Bello Gallico
Liber primus 1
« ≡ »
4 Qua de causa Helvetii quoque reliquos Gallos virtute praecedunt, quod fere cotidianis proeliis cum Germanis contendunt, cum aut suis finibus eos prohibent aut ipsi in eorum finibus bellum gerunt.
1.
Quā dē causā
Ein relativischer Satzanschluss, quā dē causā, leitet den neuen Satz ein.
quī, quae, quod, der, die, das
dē, von, von ... her, von ... weg, aus; über
causa, ae, f., Grund, Ursache
quā dē causā, aus diesem Grund, deshalb
2.
Quā dē causā Helvētiī quoque
Das Subjekt Helvētiī ist im Nominativ. Das Adverb quoque steht hinter dem betonten Wort: auch die Helvetier.
Helvētiī, ōrum, m., Helvetier
quoque adv., auch
3.
Quā dē causā Helvētiī quoque reliquōs Gallōs virtūte praecēdunt,
reliquōs Gallōs ist Akkusativobjekt, mit reliquōs als adjektivischem Attribut. Der Ablativ virtūte versteht sich durch das Prädikat praecēdunt als ablātīvus līmitātiōnis, wenn wir fragen, in welcher Hinsicht oder worin die Helvetier denn die übrigen Gallier übertreffen.
reliquus, a, um, übrig
Gallī, ōrum, m., Gallier
virtūs, ūtis, f., Tugend; Kraft; Tapferkeit
praecēdere, praecēdō, praecessī, praecessum, vorangehen; übertreffen
4.
Quā dē causā Helvētiī quoque reliquōs Gallōs virtūte praecēdunt, quod ferē cotīdiānīs proeliīs cum Germānīs contendunt,
Nach dem Hauptsatz beginnt nun mit der Konjunktion quod ein kausaler Nebensatz, der bis zum Prädikat contendunt reicht. Subjekt sind noch immer die Helvetier.
quod, coni., da, weil
contendere, contendō, contendī, contentum, streiten, sich messen, kämpfen
5.
Quā dē causā Helvētiī quoque reliquōs Gallōs virtūte praecēdunt, quod ferē cotīdiānīs proeliīs cum Germānīs contendunt,
Hier sind nun drei adverbiale Bestimmungen, einmal in Form des Adverbs ferē, dann als bloßer Ablativ cotīdiānīs proeliīs, den wir instrumental auffassen können, aber mit in täglichen Gefechten gut lokal übersetzen, und schließlich ein präpositionaler Ausdruck, cum Germānīs, ebenfalls im Ablativ. ferē bezieht sich auf cotīdiānīs. Dies wiederum ist adjektivisches Attribut zu proeliīs.
ferē, adv., nahezu, ungefähr; fast, beinahe
cotīdiānus, a, um, täglich
proelium, ī, n., Kampf; Gefecht
cum, praep., mit
Germānī, ōrum, m., Germanen
6.
Quā dē causā Helvētiī quoque reliquōs Gallōs virtūte praecēdunt, quod ferē cotīdiānīs proeliīs cum Germānīs contendunt, cum aut suīs fīnibus eōs prohibent
Es folgt ein Nebensatz mit cum. Subjekt sind noch immer die Helvētiī, Prädikat ist prohibent, und eōs das davon abhängige Akkusativobjekt. prohibēre, als Verb der Trennung, weist darauf hin, dass es sich bei suīs fīnibus um einen ablātīvus sēparātīvus handelt, also angibt, wovon die Helvetier sie, die Germanen, fernhalten. Das cum lässt sich als cum coincidēns deuten, und gut mit indem oder wenn wiedergeben.
cum, coni., indem, dadurch dass, wenn,
aut ... aut, entweder ... oder
suus, a, um, sein
fīnis, is, m., Grenze; pl.: Gebiet, Land
is, ea, id, der, die, das; er, sie, es
prohibēre, eō, uī, itum abhalten, abwehren
7.
Quā dē causā Helvētiī quoque reliquōs Gallōs virtūte praecēdunt, quod ferē cotīdiānīs proeliīs cum Germānīs contendunt, cum aut suīs fīnibus eōs prohibent aut ipsī in eōrum fīnibus bellum gerunt.
aut ... aut ordnet hier zwei Nebensätze nebeneinander, die somit beide unter der Konjunktion cum stehen. Das Subjekt sind wieder die Helvetier, diesmal durch ipsī charakterisiert, im Gegensatz zu dem vorangegangenen eōs. Prädikat ist gerunt und Akkusativobjekt bellum. Das Genitivattribut eōrum meint, wie schon eōs, die Germanen.
ipse, a, um, er, sie, es (selbst)
in, in
bellum, ī, n., Krieg
gerere, gerō, gessī, gessum, tragen; durchführen, ausführen
bellum gerere, Krieg führen
8.
1. Quā dē causā Helvētiī quoque reliquōs Gallōs virtūte praecēdunt,
1.1. quod ferē cotīdiānīs proeliīs cum Germānīs contendunt,
1.1.1. cum aut suīs fīnibus eōs prohibent
1.1.2. aut ipsī in eōrum fīnibus bellum gerunt.
Das Satzgefüge besteht aus Hauptsatz, einem Nebensatz ersten Grades und zwei Nebensätzen zweiten Grades.
9.
Quā dē causā Helvētiī quoque reliquōs Gallōs virtūte praecēdunt, quod ferē cotīdiānīs proeliīs cum Germānīs contendunt, cum aut suīs fīnibus eōs prohibent aut ipsī in eōrum fīnibus bellum gerunt.
« ≡ »